Historia wiatrakowców w Polsce i na świecie

 

Wiatrakowce, znane również jako żyrokoptery, mają długą i fascynującą historię, która sięga początków XX wieku. Choć przez dekady pozostawały w cieniu samolotów i śmigłowców, dziś przeżywają renesans jako bezpieczne, ekonomiczne i niezwykle przyjemne maszyny do latania rekreacyjnego. Poznaj historię wiatrakowców na świecie i w Polsce.

Początki na świecie

Wiatrakowiec został wynaleziony w Hiszpanii przez inżyniera i pilota Juana de la Ciervę w 1923 roku. De la Cierva szukał bezpieczniejszej alternatywy dla samolotów, które często rozbijały się podczas przeciągnięcia. Opracowany przez niego autogir był pierwszą maszyną, która wykorzystywała wirnik obracający się w autorotacji do generowania siły nośnej.

Warto jednak wspomnieć, że już podczas I wojny światowej eksperymentowano z konstrukcjami przypominającymi wiatrakowce. Na niektórych łodziach podwodnych montowano specjalne platformy z prostymi rotorami, które pozwalały wynieść obserwatora lub żołnierza w powietrze na uwięzi. Choć nie były to pełnoprawne statki powietrzne, stanowiły interesujący przedsmak późniejszych rozwiązań wiatrakowców.

W kolejnych latach wiatrakowce zyskiwały popularność w Wielkiej Brytanii, USA i Niemczech. W latach 30. XX wieku powstało wiele prototypów, a nawet komercyjnych modeli. Amerykańska firma Pitcairn oraz brytyjska Avro i Cierva Autogiro Company budowały dziesiątki maszyn.

Spadek popularności i powrót do łask

Wraz z pojawieniem się nowoczesnych śmigłowców w latach 40., wiatrakowce straciły na znaczeniu. Helikoptery oferowały możliwość zawisu i pionowego startu, co czyniło je bardziej uniwersalnymi.

Jednak od lat 90. XX wieku nastąpił gwałtowny rozwój technologii ultralekkich statków powietrznych. Wiatrakowce powróciły jako maszyny rekreacyjne, szkoleniowe i patrolowe. Współczesne modele są lekkie, ekonomiczne, bardzo bezpieczne i relatywnie proste w obsłudze.

Historia wiatrakowców w Polsce

Pierwsze wzmianki o wiatrakowcach w Polsce pojawiły się już w latach 30. XX wieku, jednak dopiero po II wojnie światowej zainteresowanie tematem zaczęło rosnąć. W latach 60. i 70. prowadzono w Polsce eksperymentalne prace nad konstrukcjami wirnikowymi, ale żaden projekt nie trafił do produkcji seryjnej.

Dynamiczny rozwój nastąpił dopiero w XXI wieku. Po liberalizacji przepisów i wprowadzeniu kategorii wiatrakowców ultralekkich (MTOM do 560 kg), coraz więcej pasjonatów zaczęło szkolić się i kupować gotowe maszyny od producentów zagranicznych.

Od roku 2000 w Polsce rozwijają się również inicjatywy krajowej produkcji, montażu i modernizacji wiatrakowców takie jak Artur Trendak Aviation. Powstały ośrodki szkoleniowe, takie jak PolskieWiatrakowce.pl, które oferują kompleksową edukację i wsparcie dla pilotów.

Współczesność i przyszłość

Wśród największych producentów wiatrakowców na świecie obecnie wyróżnia się firma AutoGyro GmbH z Niemiec, która od 2003 roku wyprodukowała ponad 3 200 wiatrakowców i posiada największy udział w globalnym rynku tych statków powietrznych. W Europie dużą popularnością cieszy się także hiszpański ELA Aviation.

Największym producentem wiatrakowców w Polsce jest bez wątpienia AAT (Aviation Artur Trendak) – firma z siedzibą w Jaktorowie, która eksportuje swoje maszyny na cały świat. AAT zdobywa uznanie za jakość wykonania, bezpieczeństwo i osiągi nowoczesnych wiatrakowców, stając się jednym z istotnych graczy na europejskim rynku.

Dziś wiatrakowce przeżywają prawdziwy renesans. Nowoczesne maszyny są wykorzystywane do:

• rekreacyjnych lotów,
• lotów patrolowych i obserwacyjnych,
• zadań służb porządkowych i ratunkowych,
• zastosowań rolniczych i przemysłowych.

Coraz więcej ludzi odkrywa, że wiatrakowiec to nie tylko frajda z latania, ale też bezpieczny i funkcjonalny środek transportu powietrznego. Polska ma potencjał, by stać się jednym z europejskich liderów w tej dziedzinie.

Podsumowanie

Od hiszpańskiego wynalazku z lat 20., przez zapomnienie, po nowoczesne maszyny przyszłości – historia wiatrakowców to pasjonująca opowieść o ewolucji technologii lotniczej. Zarówno na świecie, jak i w Polsce, wiatrakowce zdobywają coraz więcej sympatyków. To idealny moment, by dołączyć do tej rosnącej społeczności.